Terwijl het Westen een existentiële crisis doormaakte, was in Peking de jaarlijkse parlementszitting. Zorgvuldig uitgekozen afgevaardigden hoorden hoe de Chinese regering doorgaat met haar ambitieuze plannen voor een nieuw tijdperk.
Xi Jinping heeft het nooit zo op het Westen gehad. Nu ziet hij het Atlantische bondgenootschap uiteenvallen terwijl zijn investeringen in industrie vruchten afwerpt. Het ‘Mondiale Zuiden’ lonkt. Toch kan Peking nog niet zomaar zonder Europa.
Om te begrijpen welk wereldbeeld in het Nationaal Volkscongres tentoon werd gespreid, is de persconferentie van buitenlandminister Wang Yi instructief. Na de verplichte loyaliteitsuitingen aan Xi was de tweede vraag gelijk voor het Russische staatspersbureau TASS.
Wangs antwoordde dat de vriendschap tussen China en Rusland dient als baanbrekend voorbeeld voor een ‘nieuwe soort grootmachtbetrekkingen’. Wang wees op de noodzaak van een ‘correcte’ blik op de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, die Peking en Moskou samen vochten en wonnen. De naoorlogse orde en het VN-systeem die daaruit voortkwamen moeten worden beschermd.
Wat hij daaronder verstaat, werd duidelijk bij een vraag over Taiwan. Pekings claim op het onafhankelijke eiland in twijfel trekken zou niet alleen „absurd en gevaarlijk” zijn, maar ook het gezag van de VN en de naoorlogse orde ondermijnen. Zijn nadruk op steun van het Mondiale Zuiden voor Chinese initiatieven die deze orde zouden verbeteren, illustreerde hoe Peking de Westerse visie op internationaal recht achterhaald vindt.
De huidige trans-Atlantische spanningen zullen voor Xi een bevestiging zijn, dat het Westen ondertussen zelf wel uit elkaar valt. Peking richt zich op de VN – waar het Mondiale Zuiden een meerderheid heeft – en op het bouwen van eigen structuren. Toch lonkt Peking nog wel steeds naar samenwerking met Europa, ook in de persconferentie van Wang.
Verschillende media berichten van een diplomatiek charmeoffensief richting Europa. Onderministers bezoeken Europese hoofdsteden. Chinese diplomaten steunen Europese betrokkenheid bij de gesprekken tussen Oekraïne en de Verenigde Staten. Veelzeggend is echter dat Peking geen concrete nieuwe toezeggingen doet richting de Europese Unie.
Het Chinese leiderschap ziet de geopolitieke omwenteling als bevestiging van het eigen gelijk. Wang Yi is niet de enige die duidelijk maakt, dat Peking hoopt dat Europa de gang naar Canossa maakt. Men vindt het tijd dat Europa handelt naar het inzicht, dat China altijd al gelijk had over het gevaar van vertrouwen op de Verenigde Staten.
Europa had echter gegronde zorgen over China. Die zijn niet minder geworden. Sander Tordoir wijst er in Foreign Policy terecht op dat, in vergelijking met de meer uitgeholde Verenigde Staten, Europa nog een sterkere industriële basis heeft. Deze industrie is wat Europeanen aan het werk houdt en herbewapening mogelijk maakt.
Naast Trump is een grote bedreiging voor dit Europese machtsfundament de groeiende dominantie van Chinese fabrieken en de daardoor afnemende vraag naar Europese producten. Deze situatie zal alleen maar erger worden: hij is het doel van economische plannen die ook de afgelopen weken weer bevestigd werden.
China blijft bovendien dicht bij Rusland staan. Sommige mensen vrezen dat Trump en Poetin elkaar vinden in denken in invloedsferen. Peking sprak vanaf het begin van de volledige invasie echter al in termen die Russische inmenging in Oost-Europa legitimeerden.
Xi wil dat China de meest geavanceerde technologische industriemacht in de wereld wordt. Peking is een eind op weg. Het probleem voor het vervolg is, dat de Chinese consument zelf te weinig besteedt. Ook het Mondiale Zuiden kan die dure producten niet allemaal absorberen.
Nu de Verenigde Staten op slot gaan achter Trumps tariefmuren, is de rijke Europese gemeenschappelijke markt de belangrijkste uitweg voor de hoogwaardige Chinese productie. Dat geeft Brussel macht. De geopolitieke situatie van Europa is benard. Maar gelijk toegeven, dat onderkent onze vele belangen én sterktes.
Leave a Reply