Sense Hofstede

Tag: west

  • De Winterspelen van Peking als Chinese middelvinger naar het Westen

    De Zomerspelen van Peking in 2008 worden vaak aangeduid als het moment waarop China echt aantrad op het wereldtoneel. De Winterspelen van Peking in 2022 zullen de geschiedenis ingaan als het moment waarop China tegen de wereld – en vooral tegen het Westen – zei: wil je onze nieuwe wereldorde niet? Zak d’r dan maar in.

    Het Nederlandse publiek zal het live in de uitzending wegtrekken van NOS-correspondent Sjoerd den Daas het meest bijgebleven zijn. Maar zoals de NOS na afloop ook al zei, dit soort zaken zijn inmiddels routine voor journalisten in China. Deze keer gebeurde het slechts voor een draaiende camera. Wat mij vooral opvalt, is hoe Peking geen enkele moeite doet om heel diplomatiek te doen.

    Boze tweets van twee organen van de Afdeling voor Propagandawerk van de Partij, de regeringsvoorlichting en persbureau Xinhua.

    De algemeen vijandige houding van Chinese functionarissen, die het nu helemaal gehad lijken te hebben met ‘het Westen’, komt niet alleen meer naar voren door de zogenaamde ‘wolf warrior’-diplomaten die zich op Twitter richten tegen specifiek landen of academici, maar ook een algehele afkeer van ‘Westerse’ journalisten die de geweldige Winterspelen zouden aangrijpen om met leugens China zwart te maken. Sjoerd den Daas moet nu kapot volgens de nationalisten, en zoals verslaggevers als Amy Qin kunnen beamen is hij niet het enige doelwit.

    De agressieve stemming wordt versterkt door de manier waarop de Chinese Communistische Partij (CCP) de zogenaamde boodschap van universele menselijkheid en wereldvrede van de Olympische Spelen ombuigt tot Chinese propaganda. Het succesvol organiseren van de spelen zelf – ondanks covid-19 en ‘Westerse’ sabotagepogingen – wordt aangewend om de grootsheid van het socialisme met Chinese karakteristieken aan te prijzen. De slogan ‘samen voor een gedeelde toekomst’ (一起向未来 yīqǐ xiàng wèilái, ‘Together for a Shared Future) echoot Xi Jinpings politieke slogan ‘gemeenschap met een gedeeld lot voor de mensheid’ (人类命运共同体 rénlèi mìngyùn gòngtóngtǐ, ‘a global community of shared future’). De openingsceremonie was een viering van Chinese kracht.

    De fakkelloop begon al met een provocatie toen de organisatie Qi Fabao als een van de dragers aanwees. Qi is een officier in het Volksbevrijdingsleger (PLA) die gewond raakte bij het recente conflict met India in de Galwan-vallei waarbij twintig Indiase soldaten omkwamen. Indiase diplomaten boycotten vervolgens de openingsceremonie. Taiwan had helemaal niet mee willen lopen tijdens die ceremonie uit angst voor diplomatieke vernedering, maar werd uiteindelijk gedwongen door het IOC. De voorspelde Chinese manipulatie volgde zoals voorspeld.

    De ceremonie zat ook vol symbolen waarmee Peking haar politieke agenda uitdroeg. Taiwanezen vielen over een verloren duifje dat zich na aanmoediging weer bij de groep voegde. De rest van de wereld keek hoe China een Oeigoerse atleet gebruikte om de vlam aan te steken tijdens een spelen waarbij veel politici wegblijven uit afkeuring van de genocide die Peking aan het plegen is in Xinjiang terwijl men doet alsof er niks aan de hand is. Zuid-Koreaanse nationalisten waren boos over het verschijnen van een Koreaan in traditionele ‘hanbok’ (한복 韓服) als onderdeel van een segment waarin China alle vrolijke minderheden in harmonie toonde.

    De echte klappen vielen in het diplomatieke deel. Xi Jinping – al sinds het begin van de pandemie alleen in Peking – gebruikte de gelegenheid om een hele trits, vooral niet-democratische leiders, te treffen. De belangrijkste ontmoeting was die met Vladimir Poetin. Tegen een achtergrond van een dreigende Russische invasie van Oekraïne gaven beide staatshoofden een verklaring uit die vooral veel Chinese wensen voor een nieuwe wereldorde onderstreepte, maar ook Chinese steun uitsprak voor de Russische visie van de NAVO als antagonistisch reliek uit de Koude Oorlog. De nationalistische Chinese tabloid Global Times gebruikte de gelegenheid om een nieuwe periode in internationale betrekkingen in te luiden, voorbij de Amerikaanse ‘hegemonie’. Argentinië wisselde steun voor de Chinese claim op Taiwan uit voor Chinese steun voor de Argentijnse claim op de Britse Falkland-eilanden.

    Het Xi-geobsedeerde staatspersbureau Xinhua somde de diplomatieke inspanningen van de grote leider op in drie kopjes, door mij als volgt geïnterpreteerd:

    • ‘solidariteit’, samen met VN en niet-Westerse landen de mondiale uitdagingen aangaan (met Chinese oplossingen);
    • ‘ontwikkeling’, dankzij Chinese BRI-infrastructuurbouw en Xi’s nieuwe ‘Global Development Initiative’ (GDI, 全球发展倡议 quánqiú fāzhǎn chàngyì, onthou die term!);
    • en ‘wederzijds respect’, een ‘democratischer’ model van de internationale betrekkingen waarin ‘het Westen’ niet langer de toon kan zetten.

    Het Chinese zelfvertrouwen dat het geen rekening meer hoeft te houden met gevoeligheden en de achtergrondtoon van agressie richting het Westen maken duidelijk welke mijlpaal in de Chinese zelfontwikkeling de Winterspelen van Peking zijn. Landen en personen die niet op het bovenstaande zitten te wachten: zak d’r maar in.

  • Hoe de Chinese Communistische Partij de ideologische strijd aan gaat in de wereld

    Dinsdag 6 juli gaf de Chinese president Xí Jìnpíng (习近平) een toespraak op de ‘CPC and World Political Parties Summit’. Op deze bijeenkomst komen buitenlandse politieke partijen eer bewijzen aan de Chinese Communistische Partij (CCP) in een ‘dialoog’. Als onderdeel van partijstaat is de CCP meer een ideologische getint bestuursorgaan dan een politieke partij, maar de partij-identiteit komt nog van pas. Deze top laat zien hoe het International Liaison Department van de Partij een belangrijk onderdeel is van het Chinese diplomatieke apparaat naast het niet altijd zo belangrijke ministerie van buitenlandse zaken. De toespraak was ook een goed voorbeeld van de ideologische strijd die China aan het voeren is. Over dat laatste wil ik het vandaag hebben.

    Niet iedereen is er van overtuigd dat China daadwerkelijk een ideologische strijd aan het voeren is. Het land zou slechts de wereld veilig willen maken voor zijn autoritaire regime. Los van het feit dat zoiets ook ideologische consequenties heeft, maakt een blik op de sociale media van China’s diplomaten duidelijk dat de Chinese kant zich wel degelijk in een systeemwedloop met de Verenigde Staten waant.

    Mijn eerdere analyse van Xi Jinpings speech tijdens het Bo’ao Forum for Asia leidde al tot de conclusie dat hij China neerzet als spil van een nieuwe wereld vol win-win-samenwerking. Ook de toespraak die hij hield tijdens het CCP-jubileum benadrukte de Chinese bijdrages aan de mensheid. In mijn stuk over Pekings revisionistisch wereldbeeld noemde ik ook de ‘briefings’ die de CCP organiseert voor buitenlandse politieke partijen.

    We moeten in Europa het idee loslaten dat er geen ideologische strijd kan zijn als ‘het Westen’ niet het doel is. De bovengenoemde briefings richten zich doorgaans op niet-Westerse partijen. Het Westen dient vooral ter (negatieve) illustratie. Vanuit Chinees perspectief is het gesjeesde Westen een minderheid en vereist ‘echt multilateralisme’ vooral dat de opkomende economieën een grote rol spelen. Ook tijdens de bijeenkomst van gisteren is de lof van niet-Westerse politici reden om de internationale steun voor de CCP te benadrukken.

    Elke partijkader en ambtenaar in China moet naar scholing en herscholing, georganiseerd door partijscholen en apps. Partijkranten, geschiedenisboeken, toespraken, en beleidsnotities moeten de laatste innovaties in het socialisme met Chinese karakteristieken volgen. Vooral aan de top kleurt deze ideologische kijk op de wereld hoe men handelt, bijvoorbeeld de manier waarop men Europa los ziet van de Verenigde Staten.

    Naast het feit dat Westerse commentatoren teveel met zichzelf bezig zijn, maakt de mythe van de Koude Oorlog dat we niet zien dat China al een ideologische strijd voert. Europa moet niet verwachten dat we weer een nette strijd tussen de Verenigde Staten en ‘het kapitalisme’ krijgen tegen de Sovjetunie en ‘het communisme’. Dat betekent niet dat onder het Chinese gedrag geen politieke visie schuilt – politiek is altijd overal. Ook als men claimt geen politiek doel te hebben: depolitiseren is ook ideologisch.

    Peking is al druk bezig met ideologische innovatie die verstrekkende gevolgen kan hebben. De nadruk op de chaos die democratie ‘westerse stijl’ veroorzaakt, zou niet alleen blijken uit het falen van ‘het Westen’ tijdens de economische crisis van 2008 en de pandemie van 2020, maar ook uit de opsomming aan schietpartijen, instortende bruggen en appartementencomplexen, en racistische aanvallen in de Verenigde Staten die je terugvindt op de sociale media van Chinese diplomaten en staatsmedia.

    Daartegenover stelt de CCP een visie op mensenrechten die ‘leven’ vooropstelt. Het ‘Westen’ heeft gefaald tijdens de dodelijke pandemie, omdat het niet genoeg waarde zou hechten aan de levens van zijn burgers, in tegenstelling tot het superieure China. De Partij brengt welvaart. Peking wil erkenning voor het ‘recht op ontwikkeling’ en beschrijft ‘Westerse’ aanvallen op haar politieke model – dat verantwoordelijk zou zijn voor de Chinese economische ontwikkeling – dan ook als aanvallen op de mensenrechten van de Chinezen. Zelfs sancties n.a.v. de genocide in Xinjiang zouden eigenlijk de mensenrechten van de Oeigoeren schaden, omdat ze in zouden gaan tegen hun ‘recht op ontwikkeling’.

    De toespraak van Xi gisteren (officiële Engelse vertaling) verkoopt ook deze visie aan de verzamelde politici uit de hele wereld. Temidden van de ‘Epochale Omwenteling’ die nu plaatsvindt, is het belangrijk dat de wereld samen werkt aan (i) de ‘gemeenschap van een gedeeld lot voor de mensheid’ (⼈类命运共同体 rénlèi mìngyùn gòngtóngtǐ, officieel Engels: ‘a global community of shared future’) (lees: win-win-samenwerking in plaats van ‘Westerse’ kliekjes).
    De wereld moet (ii) vasthouden aan de gedeelde waarden van de mensheid – en juist erkennen dat elk land zijn eigen cultuur en politiek systeem heeft (lees: tegen het verspreiden van ‘Westerse’ waarden).
    De wereld moet (iii) ontwikkeling stimuleren voor elk land, dus respecteren dat elk land recht heeft op ontwikkeling, op een eigen manier (lees: zoals op de ‘Chinese’ manier).
    De wereld moet (iv) samenwerken bij de mondiale uitdagingen zoals pandemieën, terrorisme en klimaatverandering, in plaats van bepaalde landen (lees: China) de schuld te geven.
    De wereld moet (v) bestuur verbeteren, erkennend dat landen hun eigen model en systeem hebben. Het is niet aan buitenstaanders om te bepalen of een land een democratie is, maar aan de bevolking zelf (“一个国家民主不民主，要由这个国家的人民来评判，而不能由少数人说了算！”) om te zien wat beter werkt (lees: beter dan ‘Westerse’ democratie).
    ‘Eigen’ betekent in deze opsomming vooral ‘niet Westers’.

    Ondertussen zal de CCP (a) zijn eigen land moderniseren op ‘Chinese wijze’ en daarmee bijdragen aan de mensheid door nieuwe modellen voor modernisering aan te bieden (为人类对现代化道路的探索作出新贡献).
    De CCP (b) zal de Chinese economie verder hervormen en groeien, waarmee de Partij bijdraagt aan de gezamenlijke ontwikkeling en welvaart van de wereld (为世界各国共同发展繁荣作出新贡献).
    De CCP (c) zal zich als verantwoordelijke grootmacht gedragen, ook door meer ‘Chinese oplossingen’ en ‘Chinese kracht’ aan te bieden in de mondiale strijd tegen armoede, daarmee bijdragend aan het verbeteren van het welzijn van de mensheid (为增进人类福祉作出新贡献).
    De CCP (d) zal bijdragen aan het verbeteren van ‘global governance’ door ‘echt multilateralisme’ na te streven en te zorgen dat niet slechts een ‘klein groepje’ de regels bepaalt, daarmee bijdragen aan de antwoorden op de gezamenlijke uitdagingen van de mensheid (为人类社会携手应对共同挑战作出新贡献).

    Het recht op ontwikkeling à la chinoise is de positieve kant van de medaille waarvan het falen van het ‘Westerse’ model is. Peking presenteert zich steeds zelfverzekerder als voorbeeld voor de wereld terwijl de ‘wolf warrior’-diplomaten geen moment onbenut laten om Westerse landen in een kwaad daglicht te stellen. Als je buiten Europa kijkt en je ogen opent voor de politiek in de Chinese acties, dan kun je de ideologische strijd niet missen.