Sense Hofstede

Category: In het nieuws

  • Chinese nationalist schiet Taiwanees-Amerikaanse kerkganger dood

    Zondag 15 mei schoot de 68-jarige David Wenwei Chou (周文偉 Zhōu Wénwěi) één Taiwanees-Amerikaanse kerkganger dood en verwondde vijf anderen bij een aanval op de Irvine Taiwanese Presbyterian Church in Laguna Woods, Orange County, in de Amerikaanse staat Californië. Amerikaanse politie vond schrijfels in Chou’s auto waarin hij stelde dat Taiwan niet onafhankelijk van China moest zijn. De FBI onderzoekt ‘hate crime’. Deze aanval vond plaats tegen een achtergrond van haatdragende, soms gewelddadige Chinese retoriek tegen Taiwan en de overvloed aan wapens in een steeds chaotischere Verenigde Staten. Maar er is ook de erfenis van bloedige KMT-dictatuur. Gezien de complexiteit van de tragedie, wil ik in dit stuk wat achtergrond verschaffen.

    Er is enige verwarring onder Amerikaanse functionarissen en media over de achtergrond van de dader. Hij is echter geen ‘Chinese immigrant’. Volgens de pro-KMT UDN en de Taiwanese vertegenwoordiging in Los Angeles is Chou een ‘tweede-generatie waishengren’ die als klein kind van Taiwan naar de VS emigreerde. Zogeheten wàishěngrén (外省人, Buitenprovincialen) zijn de ~1 miljoen ‘Vastelanders’ die met het restant van de Chinese Nationalistische Partij (KMT) rond 1949 van het Chinese vasteland naar Taiwan zijn gekomen. Daar kwamen ze bij 6 miljoen Taiwanezen (本省人 běnshěngrén, Deze-provincie-alen).

    Tijdens de staat van beleg (戒嚴 jièyán) – de dictatuur die vanaf 1987 ten einde liep – deed de regering in Taipei alsof de Republiek China (ROC) het ‘echte’ China was. Deze periode begon met de moord op Taiwanese notabelen na het Incident van 28 Februari (二二八事件 èr èr bā shìjiàn) in 1947 en de Witte Terreur (白色恐怖 báisè kǒngbù). Hij werd gekenmerkt door de politieke, culturele en zakelijke dominantie van de wàishěngrén. Sommige Taiwanese běnshěngrén onafhankelijkheidstrijders beschrijven de partijstaat van de ROC-KMT daarom als een koloniaal regime. De elite van de zichzelf meestal als Chinees identificerende tweede generatie wàishěngrén groeide op in een tijd waarin ze, dankzij censuur en onderdrukking, binnen hun bubbel daarentegen konden leven als (bevoorrechte) Vrije Chinezen. De democratisering en Taiwanisering die daarop volgde, voelde voor deze groep vaak als aanval op hun identiteit en verworvenheden.

    Voor 9DASHLINE schreef ik, hoe in het hedendaagse Taiwan de binnenlandse spanningen zijn afgenomen, omdat de steeds ‘Taiwanesere’ en democratischere Republiek China voor de steeds ‘Taiwanesere’ en democratischere bevolking beter te accepteren is als de staat van Taiwan. De 20e-eeuwse geschiedenis van het eiland heeft echter wel geleid tot conflicten tussen de wàishěngrén en běnshěngrén. In mijn analyse van het publieke debat tijdens mijn promotieonderzoek kwam ik in 2008 nog zorgen tegen over ‘etnische spanningen’. Dat duidt niet op de gastarbeiders of bruiden uit Zuidoost-Azië, maar op de tegenstelling tussen Vastelanders en Taiwanezen.

    Deze inmiddels afnemende spanningen leven nog steeds in bepaalde uithoeken. Voor een deel van de oudere generaties in Taiwan zelf is het nog van essentieel belang. De angst van Vastelanders voor het verlies van hun superieure Chinese beschaving aan de Taiwanese ‘vulgariteit’ en herinneringen aan gevechten tussen straatgangs komen af en toe naar boven. Het leeft ook nog in de grote overzeese gemeenschap in de Verenigde Staten. Degenen die voor de democratisering uit Taiwan vertrokken, zitten soms nog vast in die tijd.

    Bejaarde elite-Vastelanders in/uit Taiwan zoals voormalig president Ma Ying-jeou (馬英九 Mǎ Yīngjiǔ) behoren vaak tot de minderheid die zich nog identificeert als Chinees. Op hun Taiwanese identificatiebewijzen en die van hun nakomelingen stond tot voor kort nog hun ‘plaats van oorsprong’ (籍貫 jíguàn) in China. Pas relatief recentelijk is er op Taiwanese paspoorten aan het verwarrende ‘Republic of China’ een groot TAIWAN toegevoegd. Tot 1979 erkende de VS de ROC ook nog als ‘China’. Daarnaast probeert de Volksrepubliek China (PRC) het één-Chinaprincipe aan de wereld op te dringen, met als gevolg dat sommige (onwetende) bureaucraten Taiwanezen ook als Chinees registreren. Alle die factoren kunnen verklaren waarom David Chou volgens de Amerikaanse autoriteiten een ‘Chinese immigrant’ was.

    Vastelander-Taiwanezen die decennia geleden naar de VS immigreerden, identificeren zich ook vaak als Chinees-Amerikaan. Voorbeeld is de bekende informaticus en AI-guru Kai-Fu Lee, voormalige baas van Google China en investeerder in de surveillancefirma’s die de Chinese genocide in Xinjiang mogelijk maken. Hij werd geboren in Taipei als zoon van Vastelander Li Tien-Min (李天民 Lǐ Tiānmín), historicus en parlementslid namens de Chinese provincie Sichuan in Chiang Kai-sheks Vrij-China-poppenkast, en immigreerde naar de VS in de jaren zeventig, toen de Taiwanese identiteit nog onderdrukt werd.

    Het doelwit van schutter Chou was juist onderdeel van de strijd tegen de dictatuur die voor deze onderdrukking zorgde. De Presbyteriaanse Kerk in Taiwan (臺灣基督長老敎會 tâi-oân ki-tok tiúⁿ-ló kàu-hoē) was een belangrijke speler in de strijd voor democratie en onafhankelijkheid in Taiwan. De bekendste bijdrage daaraan is de ‘Statement on our National Fate’ van 29 december 1971. De banden met de Taiwanese běnshěngrén-diaspora in de vrije VS waren belangrijk, zeker toen activisten nog in ballingschap moesten vluchten.

    Nieuwsorganisaties in Taiwan berichten dat Chou actief was als bestuurder van de afdeling in Las Vegas van de National Association for China’s Peaceful Unification (（美國）中國和平統一促進會, NACPU). Een foto van een NACPU-bijeenkomst voor de kandidaat van de KMT bij de presidentsverkiezingen van 2020, Han Kuo-yu (韓國瑜, Hán Guóyú), toont hem voor een spandoek die oproept tot het „snel en agressief uitroeien van onafhankelijkheidsduivels” (順勢速擊，迅猛滅獨妖！). AP beschrijft een eenzame man die gescheiden was van zijn vrouw. Voor zo iemand zou de haat richting de regerende Democratic Progressive Party (DPP) van president Tsai Ing-wen (蔡英文 Cài Yīngwén) en het zelfbeklag van de Vastelanders over de teloorgang van hun dominantie een verleidelijke afleiding zijn. De pro-KMT-media staat er vol mee.

    Maar dat hij betrokken lijkt bij de NACPU, is veelzeggend. Nog meer anti-Taiwanhaat komt namelijk uit China. Chinese sociale media en staatspers staat vol met agressie. Bovendien probeert de Chinese partijstaat via het Verenigd Front (United Front) ook Chinese (en Taiwanese, Tibetaanse, Oeigoerse) gemeenschappen buiten China onder controle te brengen. De vele takken van de China Peaceful Unification Promotion Society vormen een belangrijk mechanisme bij deze strijd. Ook in Nederland positioneert de Chinese ambassade deze groep als spin in het web van organisaties om de gemeenschap te controleren.

    Natuurlijk speelt de vrije beschikbaarheid van moordwapens in de VS een essentiële rol. We moeten daarnaast ook de erfenis van de KMT-dictatuur niet vergeten. In Taiwan zelf heeft het regime tienduizenden mensen geëxecuteerd en nog veel meer gevangengezet en gemarteld op basis van dezelfde ideologie die David Chou ook steunt. De Taiwanese gemeenschap in de VS is ook meermaals het slachtoffer geweest van moordaanslagen georganiseerd vanuit Taipei. Deze gewelddadige dictatuur is vanaf eind jaren tachtig stap voor stap ontmanteld. Inmiddels voelen de meeste Taiwanezen zich onafhankelijk. De Taiwanese kerken in de VS zijn trots op hun bijdrage aan dit feit.

    De haatdragende taal die Peking echter de wereld instuurt, is ook een probleem. Toen president Xí Jìnpíng (习近平) opriep Taiwanese onafhankelijkheid te „verpletteren” (粉骨碎身 fěn gǔ suì shēn), was er controverse over de agressie in dat spreekwoord. Maar Chinese woordvoerders schreeuwen al vanaf 1949 dat „het niet goed zal aflopen” met „verraders” die uiteindelijk hun verdiende straf zullen krijgen. Chinese sociale media zoals WeChat censureert alleen wat voor Peking politiek gevoelig is. Wat zich daar verder afspeelt, is een blinde vlek voor veel landen. Veel van de Chinese media waarin Mandarijn-sprekende mensen over de hele wereld zich mee omgeven, fulmineert dagelijks tegen Taiwanezen. Dit leidt tot genocidale oproepen online van Chinese nationalisten om het eiland Taiwan te behouden en niet de mensen (留岛，不留人). Ook voor een klein groepje Vastelanders met wrok houdt dit de oude moorddadigheid in leven, of radicaliseert hen zelfs. In dit geval met dodelijke afloop.

  • Zuidoost-Azië moet en wil iets met China en de Verenigde Staten

    Afgelopen vrijdag 13 mei werd alsnog de lang verwachte top gehouden tussen de Verenigde Staten en ASEAN, de regionale organisatie van de tien landen in Zuidoost-Azië: Brunei, Cambodja, de Filipijnen, Indonesië, Laos, Maleisië, Myanmar, Singapore, Thailand, en Vietnam. Niet de hele regio was er. Timor-Leste mag niet lid worden, Myanmar staat in het verdomdenhoekje vanwege coup en burgeroorlog, en de Filipijnen waren druk met machtsoverdracht van gewelddadige populist Duterte naar dictatorszoon Marcos jr. Ook de ‘ASEAN handshake’ ontbrak vanwege het coronaprotocol. Maar toch was er dan een foto van de (meeste) regionale regeringsleiders naast president Biden voor het Witte Huis.

    Waar Europa tijdens de Koude Oorlog de frontlijn vormde tussen het Westerse blok en de Sovjetwereld, is Zuidoost-Azië waar China en de Verenigde Staten elkaar tegenkomen. We lezen vaak over China’s illegale irredentistische claims op de Zuid-Chinese Zee en de strubbelingen met de Filipijnen, Indonesië, Maleisië, Vietnam en de Verenigde Staten die daaruit voortkomen. Vanuit Chinees perspectief speelt ook nog mee dat Amerika militaire banden heeft met de Filipijnen, Singapore en Thailand. Ondertussen bouwt Peking zijn invloed in Cambodja en Laos uit. Elk land heeft bovendien ook te maken met de erfenis van inwoners van Chinese komaf.

    Net als in Europa, is ook in Zuidoost Azië de Amerikaanse militaire macht een aantrekkelijk tegengewicht voor het steeds sterker aanwezige China. De strategen in Washington zien de regio als belangrijk strijdtoneel om tegen Peking te balanceren. Ondertussen is China wel de belangrijkste economische partner. Dit leidt tot enige onrust en onvrede bij alle betrokken partijen. China besteedt veel aandacht aan de zuiderburen – de klassieke Chinese naam voor de regio is ‘de Zuidelijke Zeeën’ (南洋 nányáng), de Zuid-Chinese Zee wordt vaak afgekort tot Zuidzee (南海 nánhǎi); en de landgrenzen waren vroeger nogal poreus. De klachten onder de landen in de regio betrof altijd Amerikaanse verwaarlozing.

    Een belangrijk onderdeel daarvan is de klacht dat Washington de economisch component van de relatie niet serieus neemt. De vage belofte’s over een ‘Indo-Pacific Economic Framework’ komen niet in de buurt bij wat de door Donald Trump afgeschoten vrijhandelsverdrag ‘Trans-Pacific Partnership’ (TPP) had kunnen betekenen. Er was grote hoon op sociale media over de op top beloofde US$150 miljoen (~€142m) aan investeringen.

    Het is een feit dat de ASEAN-landen steeds vaker naar China kijken voor handel en investering. De miljarden vliegen je ook om de oren, als er weer eens een Chinese functionaris langs komt. Het is echter belangrijk de zaak niet te overschatten. Dat de kleine en arme Cambodja en Laos langs deze weg volledig zijn ingepalmd door Peking is vooral vervelend omdat het de vereiste unanimiteit voor ASAEN-beslissingen moeilijker maakt. De grotere prijzen zijn moeilijker te kopen.

    China kan miljarden beloven tijdens schitterende persconferenties, omdat het zo’n groot deel van de economie direct controleert. Amerikaanse bedrijven investeren ook miljarden in de regio, maar die doen dat niet in opdracht van Biden. De grootse Chinese beloftes worden daarnaast vaak niet waargemaakt. De grootste beloofde investeringen komen van China. De grootste geleverde investeringen in infrastructuur in de regio komen uit Japan. Geografie maakt dat buurland China altijd een handelsvoordeel zal hebben over verre vriend Amerika. Bovendien had Peking heel lang mee dat iedereen gouden bergen zag in een rijzende Chinese economie.

    Dat is aan het veranderen. Dit heeft politieke redenen – een agressiever en nationalistischer China maakt de ASEAN-landen bang – en economische – het Chinese groeimodel werkt steeds minder goed en de coronamaatrdegelen doen er nog een schepje bovenop. De jaarlijkse peiling van elite’s in de regio van het Singapore ISEAS–Yusuf Ishak Institute laat zien dat men de economische macht en politieke invloed van het land hoog inschat, maar niet onverdeeld positief is over de wenselijkheid van deze invloed. Dat zal misschien invloed hebben gehad op een poging van het nationalistische Chinese tabloid The Global Times om in samenwerking met Renmin University of China een alternatieve peiling te lanceren om te suggereren dat Zuidoost-Azië positiever is over China.

    Singapore

    De regio is buitengewoon divers, dus in plaats van algemeenheden over elk land te bezigen, hou ik het bij mijn specialisme. Pas onafhankelijk sinds 1965 en met een bevolking waarvan driekwart van Chinese komaf is en waarvan veel Chinese talen spreken, Singapore heeft altijd een special verhouding gehad met China. In de jaren tachtig en negentig promootte de kwestieuze democratie een ‘Asian Values’-verhaal om Westerse mensenrechtenkritiek weg te wuiven met argumenten die je tegenwoordig ook in Peking hoort. Toch heeft het land altijd nauwe militaire banden gehad met de Verenigde Staten, vooral sinds het vertrek van de Britse militaire bases in 1971.

    Het leiderschap in de gestratificeerde stadstaat legde altijd vooral nadruk op de kansen van het opkomende China. Inmiddels komt er wel meer aandacht voor de risico’s. In een stuk voor Foreign Affairs liet premier Lee Hsien Loong de angst doorschijnen om opgesloten te worden in de regio mochten China en Amerika de Stille Oceaan in twee invloedssferen opdelen. Dit is ook waarom premier Lee expliciet de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Singapore verwelkomde tijdens het bezoek van vice-president Kamala Harris. Hij herhaalde vrijdag weer dat niemand deze Amerikaanse rol kan vervullen.

    Op basis van wat ik hoor, is er echter nog wel grote naïviteit en onwetendheid binnen de bureaucratie over de toenemende Chinese inmenging en invloed in het land. Een simpele samenvatting van mijn hand over de pro-Chinese toon in de tweede krant van het land, Lianhe Zaobao, was echt nieuws voor mensen die geen Chinees kunnen lezen. Pas sinds de regering enigszins verrast lijkt te zijn door de Chinese pro-Russische geluiden in de samenleving sinds de Singaporese sancties tegen Rusland, bericht de net als Zaobao indirect door de overheid gecontroleerde The Straits Times over pro-Chinese Singaporezen. Maar ik zie geen bewustzijn van de grote kloof tussen de Engelssprekende, in het Westen opgeleide elite en de lagere lagen die nog altijd meer Chinees spreken en door diezelfde elite altijd is ingeprent dat het Westen hypocriet en decadent is.

    De houding van de Singaporese overheid blijft, dat men niet wil kiezen tussen de VS en China. Toen ik in Peking studeerde, spraken mijn hoogleraren daar net zo honend over als de nationalistische commentatoren die nu op Chinese sociale media Singapore uitschelden voor Amerikaanse hond. Vanuit Chinees perspectief leunt Singapore al naar Amerika vanwege de defensiekeuze’s, terwijl het ‘profiteert’ van de economische groei die Peking zo vriendelijk aanbiedt aan de wereld.

    Maar men houdt er aan vast. Zondag waarschuwde defensieminister Ng Eng Hen in Estland voor pogingen om allianties tegen China in Zuidoost-Azië te brengen. Voor de toespraak van Ng had voormalig ambassadeur en gewilde dialoogpartner Bilahari Kausikan in Foreign Affairs al weer eens uitgelegd dat de landen in Zuidoost-Azië het zich niet kunnen veroorloven om China van zich te vervreemden. Feit blijft dat de landen hier zich militair op de VS verlaten, omdat het in hun nationaal belang is. Het is om diezelfde reden dat ze economische samenwerking met China zoeken. Het Westen moet geen ideologische alliantie verwachten.

  • Xi’s gesprek met Scholz illustreert dat China niet kan of wil snappen hoe Europa over Oekraïne denkt

    Maandag 9 mei had de Chinese president Xí Jìnpíng (习近平) een videotreffen met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz. Na de gebruikelijke Chinese boilerplate over de noodzaak tot een samenwerking die al niet meer past bij de groeiende Europese scepsis over Pekings intenties, volgde opmerkingen over Europa’s rol in de oorlog in Oekraïne, die weer eens blootlegden hoe China niet kan of wil snappen wat voor betekenis de Russische invasie heeft voor ons.

    Noah Barkin schreef het al in zijn goed ingevoerde maandelijkse nieuwsbrief over de betrekkingen tussen China en Europa: „more than two months after the invasion began, European diplomats are still not convinced that China has fully understood the gravity of the conflict for Europe.” Recente opmerkingen van Chinese diplomaten over Europa als slachtoffer en speelbal zijn haast beledigend in hun focus op Amerika en de ‘Amerikaanse’ NAVO als enige relevante actor.

    Gisteren ook vertelde Xi aan Scholz dat Europa haar „historische verantwoordelijkheid en politieke wijsheid moet tonen” en een verantwoordelijke oplossing moet aandragen. China steunt de strategische autonomie van Europa – wat volgens Peking neerkomt op onafhankelijkheid van de verfoeide Verenigde Staten – en dus vindt dat „de veiligheid van Europa in de handen van de Europeanen zelf moet worden gehouden”.

    Naast een uitnodiging aan Duitsland om bij Xi’s Rusland-vriendelijke ‘Global Security Initiative’ (全球安全倡议 quánqiú ānquán chàngyì) te komen, bestaat die oplossing voor een door Europeanen gecontroleerde veiligheidsordening dus ook uit de „gebalanceerde, effectieve en duurzame Europese veiligheidsraamwerk” (均衡、有效、可持续的欧洲安全框架 jūnhéng, yǒuxiào, kě chíxù de ōuzhōu ānquán kuàngjià) waarachter – zo legde ik uit in de Clingendael Spectator – een visie op soevereiniteit en nationale belangen zit die overeenkomt met Moskous excuus voor de invasie. Xi eindigt dan ook met de oproep aan de „relevante partijen” om Rusland en Oekraïne te ondersteuning bij het „bereiken van vrede door onderhandeling”.

    Dit past in de Chinese veroordelingen van wapenleveranties aan Oekraïne en sancties op Rusland als contraproductief. Volgens Peking verlengt Westerse steun de oorlog alleen maar. Alleen is dit volgens het Chinese leiderschap vooral ‘Amerikaanse’ steun. Het valt op hoe weinig respect en begrip men aan de Chinese kant heeft voor de werkelijke betekenis van en oprechte zorgen over de Russische invasie van Oekraïne in Europa. Op het beledigende af schilderen Chinese functionarissen het conflict af als door Amerika veroorzaakt, met Europa als onwillig en passief slachtoffer van Washingtons hegemonisme.

    Gisteren nog, tijdens de dagelijkse persconferentie van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken, stelde de agressieve woordvoerder Zhào Lìjiān (赵立坚) via de beproefde truc van het aanhalen van Westerse ‘onafhankelijken’ – in dit geval „freelance journalists” – dat de echte reden van de „escalerende situatie in Oekraïne” Amerikaanse calculaties zou zijn. Daar bovenop komt vaak de claim dat Europa hiervoor de prijs moet betalen.

    De sinds kort twitterende directeur-generaal voor Europese zaken van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken, Wáng Lǔtóng (王鲁彤), verspreidt de toondove spreekpunten van zijn superieur Le.

    Dit kwam recentelijk nog het duidelijkst naar voren in een belangrijke toespraak van onderminister van buitenlandse zaken Lè Yùchéng (乐玉成) over Xi’s nieuwe ‘Global Security Initiative’. Le herhaalde nog eens de claim dat Amerika met ‘zijn’ NAVO-uitbreiding de „grote rotzooi” had veroorzaakt en dat die veiligheidsaanpak „failliet” zou zijn. Hij eindigde met Europa als slachtoffer. In commentaar, dat door de webredacteur behulpzaam vet is gedrukt, benadrukt Le de vermeende voedseltekorten, het energietekort, de vluchtelingengolf, zogenaamd groeiende werkeloosheid en voortdurende onzekerheid als de prijs die Europa betaalt voor ‘Amerikaanse’ spelletjes. Voor de volledigheid gooit hij er nog een kekke quote uit House of Cards bovenop om Washington een trap na te geven: „Politics requires sacrifice. The sacrifice of others, of course.”

    Dit is slechts de best uitgewerkte variant van een propagandalijn die je ook bij andere functionarissen, in de staatspers en in (des)informatiecampagne’s ziet. Het gaat compleet voorbij aan het feit dat het lot van Oekraïne in Europa erg leeft. Ik vraag me oprecht af of de Chinezen zich bewust zijn van de geel-blauwe vlaggen die over ons continent wapperen. Dat Europese buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell de EU-China top op 1 april, waarop Brussel aan Peking probeerde duidelijk te maken hoe belangrijk die oorlog voor Europa is, omschreef als „dialoog van doven” stemt niet hoopgevend. Helemaal wanneer woordvoerder Zhao vervolgens Borrell berispte vanwege „onverantwoorde opmerkingen” en hem corrigeerde, alsof China beter weet dan de EU wat de EU van de top vindt.

    Ondertussen is China druk bezig Midden- en Oost-Europa van zich te vervreemden. Dat is niet onlogisch, gezien het feit dat die landen niet gemanipuleerd hoefden te worden door de VS, om belang te hechten aan de NAVO. Biden-functionarissen zijn blij met de tekenen van Europees geopolitiek ontwaken, wat de VS meer ruimte zou geven om zich op China te richten. SPD-funtionarissen willen lessen trekken uit Rusland voor Duitslands Chinabeleid. Bondskanselier Scholz brak met de soms naïef sinocentrische politiek van voorganger Merkel en ging voor zijn eerste officiële bezoek in Azië naar Japan. Met Japan werkt Europa overigens steeds beter samen, terwijl Tokio zich uiterst nuttig toont voor de goede zaak – Japan besprak Oekraïne met Mongolië, Palau, Thailand en Vietnam.

    Hoe kan het dan, dat China zich zo contraproductief gedraagt? De verhoudingen met Europa lopen onherstelbare schade terwijl Peking niet doorheeft hoe zeer de Gezamenlijke Verklaring van Rusland en China van 4 februari en het Chinese gedrag sindsdien het land in Europese hoofden associeert met de Russische dreiging. Ik verwacht dat meespeelt dat Europa een relatief lage prioriteit heeft. Het Chinese ministerie van buitenlandse zaken, dat de sterkte vertegenwoordiging heeft in Europa, is ook niet zo belangrijk voor het Chinese buitenlandbeleid. Daarnaast schaadt de toenemende ideologisering van de Chinese partijstaat en de censuur van media en wetenschap ook de mogelijkheid voor Chinese ambtenaren en ministers om ons te begrijpen. Ik moet denken aan wat ik gisteren schreef over de vergaande politisering van het covidbeleid in China, waardoor de leiders steeds verder los raken van de empirische werkelijkheid.

    Maar een ander onderdeel van de toespraak van viceminister Le is veelzeggend. Net zoals Peking de VS ervan beschuldigt Europa als pion te behandelen, zo zijn wij voor China vooral een hulpmiddel in de strijd tegen de Grote Satan. Le herhaalde nogmaals wat hij en minister Wáng Yì (王毅) eerder ook al hadden gezegd (nadruk van mij):

    Rather than learning the painful lessons of conflict and suffering in Europe, they seek to create a “second theater” and bring the conflict to the Asia-Pacific. The US “Indo-Pacific strategy” indicates that the US seeks not so much to change China as to shape the strategic environment in which China operates. For quite some time, the US has kept flexing its muscle on China’s doorstep, creating exclusive groups against China and inflaming the Taiwan question to test China’s red line. If this is not an Asia-Pacific version of NATO’s eastward expansion, then what is? Such a strategy, if left unchecked, would bring horrible consequences and push the Asia-Pacific over the edge of an abyss.

    Acting on the Global Security Initiative: To Safeguard World Peace and Tranquility – Keynote Speech by Vice Foreign Minister Le Yucheng at “Seeking Peace and Promoting Development: An Online Dialogue of Global Think Tanks of 20 Countries”, 6 May 2022

    Het gaat dus vooral om China’s eigen buurt. Een verhaal van Europa als slachtoffer van het vermeende Amerikaanse hegemonisme is belangrijk voor Peking om te dienen als waarschuwing voor soortgelijke gevolgen in wat ze daar nog altijd de ‘Asia-Pacific’ noemen. Aangezien deze toespraak Xi Jinpings nieuwe paradepaardje – het ‘Global Security Initiative’ – betrof en aangezien Le wordt genoemd als mogelijke opvolger van minister Wang in maart 2023, is het belangrijk om in de gaten te houden hoe de Russische legitimatie van de invasie van Oekraïne wordt gekoppeld aan het door China geclaimde Taiwan.

  • Xi Jinpings escalerende politisering van China’s covidbeleid stemt ongerust over de richting van het land

    De partijstaat maakt het lastig om te peilen hoe de Chinese bevolking denkt over het covidbeleid. Daarnaast is het een groot land. Zelfs 13-14 miljoen ontevredenen zouden nog maar 1% van de bevolking vormen. Maar dat niet iedereen het nog accepteert, is duidelijk. Bovendien zitten er buiten boze Shanghainezen nog miljoenen in lockdown. De economie krijgt klappen. De logistiek zit in de knoop. Experts roepen op tot een andere aanpak.

    Het bovengenoemde wordt gecensureerd. Dat is niet de enige reden dat het duidelijk is dat Peking zich vastbijt in ‘Dynamisch Zero-Covid’ (动态清零 dòngtài qīng líng). Een nationalist overtuigd van de superioriteit van de Chinese beschaving als professor Zhāng Wéiwèi (张维为) voelt de stemming aan de top goed aan, wanneer hij stelt dat China’s ‘succes’ in de strijd tegen de pandemie bewijst dat het Chinese model beter is dan het Amerikaanse.

    Hoe zeer het beleid losgezongen is van overwegingen op basis van de volksgezondheid, blijkt uit de Shanghainese politie-agent die bij het binnendringen van een woning de protesterende bewoner te horen gaf dat China geen Amerika is: „Stop met vragen waarom.” De top van de Chinese Communistische Partij (CCP) kwam recent bijeen en gaf een verklaring af die op riep te strijden tegen eenieder die het Chinese covidbeleid in twijfel trekt. De kosten groeien. Pekings reactie: geen tegenspraak meer dulden.

    De Partij geeft eens signaal af

    Om de Chinese partijstaat beter te begrijpen, kan een analogie met de Europese Unie helpen. De Staatsraad (en: State Council; 国务院 guówùyuàn), het ‘kabinet’, is te vergelijken met de Europese Commissie. Maar terwijl de Commissie groeit in invloed, slinkt de rol van het hoogste uitvoerend orgaan van de Chinese staat. De tegenhanger van de Europese Raad is het Politburo van het Centraal Comité (中央政治局 zhōngyāng zhèngzhì jú) van de CCP. Onder leiding van algemeen secretaris Xí Jìnpíng (习近平) zetten de partijsecretarissen van de belangrijkste provincies en voorzitters van belangrijke partijorganen in het Politburo het beleid uiteen.

    Voor de belangrijke beslissingen worden alle 25 leden bijeen geroepen. Het is bijvoorbeeld de Commissie voor Buitenlandse Zakenwerk van het Centraal Comité onder politburolid Yáng Jiéchí (杨洁篪) die het buitenlandbeleid bepaalt – niet het ministerie van buitenlandse zaken onder staatsraad en minister Wáng Yì (王毅). Het dagelijks bestuur van het land valt toe aan het zevenkoppige Staand Comité van het Politburo (PSC; 中央政治局常务委员会 zhōngyāng zhèngzhì jú chángwù wěiyuánhuì).

    Een vergadering daarvan vond donderdag 5 mei plaats, met als onderwerp de zich uitbreidende pandemie. De zorgen over de onvrede bleken uit ferme taal over twijfelaars.

    “要深刻、完整、全面认识党中央确定的疫情防控方针政策，坚决克服认识不足、准备不足、工作不足等问题，坚决克服轻视、无所谓、自以为是等思想，始终保持清醒头脑，毫不动摇坚持‘动态清零’总方针，坚决同一切歪曲、怀疑、否定我国防疫方针政策的言行作斗争。”

    „We moeten diepgaand, compleet en algeheel de door het Centraal Comité vastgelde plannen en beleid voor het voorkomen en controleren van de pandemie begrijpen; resoluut problemen van onvoldoende begrip, onvoldoende voorbereiding, en onvoldoende werk overwinnen; resoluut gedachten van veronachtzaming, achteloosheid en eigengerechtigheid overwinnen; van begin tot eind een helder hoofd houden; onwrikbaar vasthouden aan het algemene beleid van ‘Dynamisch Zero-Covid’ vasthouden; en resoluut met alles strijden tegen elke daad en woord die de plannen en beleid van ons land voor het voorkomen en controleren van de pandemie verdraaien, in twijfel trekken of ontkennen.”

    5 mei 2022, 新华网：中共中央政治局常务委员会召开会议 分析当前新冠肺炎疫情防控形势 研究部署抓紧抓实疫情防控重点工作 中共中央总书记习近平主持会议

    Zulke ferme taal uit de hoogste gezaghebbende bron is een duidelijk schot voor de boeg voor iedereen die wat wil veranderen aan de steeds kafkaëskere situatie. Het extreme Chinese pandemiebeleid is nu een politiek besluit. Op weg naar het vijfjaarlijkse Nationaal Partijcongres in november zullen economische en medische argumenten moeten wijken.

    De partijkranten volgen

    Eerder legde ik al uit welke rol partijkranten spelen als spreekbuis van het orgaan dat ze vertegenwoordigen. Zoals te verwachten valt in het Chinese systeem van regeren per slogan, echoën de lagere niveau’s de laatste oekaze van Xi gelijk terug. Op 6 mei domineerde het alle voorpagina’s.

    Het Volksdagblad van 6 mei 2022.

    Het Volksdagblad, de stem van het Centraal Comité; PLA Daily, de stem van het Centraal Militair Comité en het Volksbevrijdingsleger; Guangming Daily, de krant voor de ‘intellectuelen’; en andere centrale partijkranten plaatsten de volledige tekst van het Xinhua-persbericht waaruit ik hierboven citeer op de voorpagina’s. De Beijing Daily, stem van het partijcomité van de gemeente Peking; Liberation Daily, stem van het partijcomité van de gemeente Shanghai; en andere lokale partijkranten plaatsten het Xinhua-persbericht met iets andere bullet-points in de opening.

    De Liberation Daily van 6 mei 2022.

    Vanaf dit publicitair offensief verspreidt het taalgebruik zich door de gelederen van de staatspers. Ondersteunend commentaar uit het Volksdagblad wordt geherpost op andere platformen. Een commentaar op de website van de partijwaakhond, de Centrale Commissie voor Discipline-inspectie (CCDI; 中央纪律检查委员会 zhōngyāng jìlǜ jiǎnchá wěiyuánhuì, 纪委 jìwěi), legt de nadruk op het bestrijden van twijfelaars in de openingsparagraaf. Zoals gebruikelijk herhaalt men de exacte bewoordingen uit het origineel. Hiermee worden deze formuleringen de gezaghebbende uitleg. De continue herhaling dient om naar beneden toe de partijlijn duidelijk in te prenten en naar boven toe gehoorzaamheid te signaleren.

    Politiek in top maakt mensen bang

    De absurde taferelen in China – van huisdieren die worden doodgeknuppeld tot gezonde mensen die naar kampen vol besmette patiënten worden, afgevoerd terwijl mensen in witte pakken liters ontsmettingsmiddel uitspuiten over hun interieur – stemmen ook mensen in China zelf ongerust. The New York Times schreef hoe surveillancetechnieken die ontwikkeld waren voor Xinjiang zich nu uitbreiden naar Shanghai. Hoewel men eerder vooral boos was over lokale incompetentie, geeft de recente verklaring van Politburo een signaal af dat voor het Centrum het politieke doel van Dynamisch Zero-Covid belangrijker is dan wat praktisch haalbaar is in de realiteit.

    Onder zulke omstandigheden valt op dat een oude revolutionaire slogan – „vasthoudendheid is de overwinning” (坚持就是胜利 jiānchí jiùshì shènglì) – weer terug is. Vergelijkingen met de koppige weigering om de werkelijkheid te erkennen tijdens de Grote Sprong Voorwaarts (1958–62) zijn misschien wat overtrokken. Voordat de Partij weer tientallen miljoenen doden veroorzaakt met een zelf-gecreëerde hongersnood, moet er nog wel wat gebeuren. Maar politiek-boven-alles is wel in opkomst.

    Voor mensen die dachten dat er te leven viel binnen het autoritaire systeem zolang je maar binnen de lijntjes bleef, is dit een nare verrassing. Emigratie uit Shanghai neemt toe nu de stilzwijgende overeenkomst tussen middenklasse en Partij haverij oploopt. Voor mij versterkt de verklaring van het Politburo vooral het ongemak dat ik voel, wanneer ik zie hoe losgezongen het Chinese Europa-beleid is van begrip van hoe wij werkelijk denken over de Russische invasie van Oekraïne.

    Xi Jinpings politieke eisen kleuren steeds duidelijker welke discussie, zelfs wat voor een werkelijkheid, is toegestaan in het Chinese publieke debat. Van covid tot Oekraïne tot Taiwan, dat maakt het moeilijker voor Chinezen om onder ogen te zien wat er nu echt aan de hand is. Dit zullen wij mee moeten nemen, wanneer we proberen te doorgronden op basis van welke feiten de beleidsmakers in Peking hun afwegingen maken.

  • China breidt stap-voor-stap Russische rechtvaardiging oorlog tegen Amerikaans blok uit naar Indo-Pacific

    Op het tropische Hainan introduceerde Xi Jinping vanochtend een nieuw veiligheidsinitiatief als antwoord op de mondiale chaos. Gezien de ‘crisis’ in Oekraïne en de rijzende spanning in Oost-Azië is het hoog tijd om de bron van de onrust aan te pakken: Amerikaans hegemonisme. Waar China eerder al de Russische rechtvaardiging van de ‘speciale militaire operatie’ echode, breidt Peking de afgelopen weken deze uitleg steeds vaker uit naar de eigen regio.

    Vandaag 21 april begon het jaarlijkse Bo’ao Forum for Asia (BFA) in de gelijknamige badplaats met een keynote van president Xí Jìnpíng (习近平). Ten onrechte besteden wij in Europa weinig aandacht aan wat een van de belangrijkste fora is voor China om de internationale gemeenschap bijeen te brengen zoals het land het graag ziet: zonder het achterhaalde Westen. Vorig jaar zette Xi een wereldorde uiteen waarin China het centrum was. Dit jaar ging het minder over Belt and Road en meer over veiligheid.

    Eerder al had Xi een Global Development Initiative (GDI, 全球发展倡议 quánqiú fāzhǎn chàngyì). Dit jaar gebruikte hij het BFA voor de introductie van een nieuw Global Security Initiative (全球安全倡议 quánqiú ānquán chàngyì). Staatspersbureau Xinhua introduceerde het in de volgende zes keer „vasthouden aan” (坚持 jiānchí):

    1. „We stay committed to the vision of common, comprehensive, cooperative and sustainable security, and work together to maintain world peace and security;”
    2. „We stay committed to respecting the sovereignty and territorial integrity of all countries, uphold non-interference in internal affairs, and respect the independent choices of development paths and social systems made by people in different countries;”
    3. „We stay committed to abiding by the purposes and principles of the UN Charter, reject the Cold War mentality, oppose unilateralism, and say no to group politics and bloc confrontation;”
    4. „We stay committed to taking the legitimate security concerns of all countries seriously, uphold the principle of indivisible security, build a balanced, effective and sustainable security architecture, and oppose the pursuit of one’s own security at the cost of others’ security;”
    5. „We stay committed to peacefully resolving differences and disputes between countries through dialogue and consultation, support all efforts conducive to the peaceful settlement of crises, reject double standards, and oppose the wanton use of unilateral sanctions and long-arm jurisdiction;”
    6. „We stay committed to maintaining security in both traditional and non-traditional domains, and work together on regional disputes and global challenges such as terrorism, climate change, cybersecurity and biosecurity.”

    De meeste punten zijn niet zo spannend. Ze echoën oudere Chinese wensen, zoals een wereldorde zonder Westerse dominantie, respect voor China’s irredentisme, erkenning van Pekings visie op één China, veroordeling van vermeende buitenlandse inmenging, het eigen ontwikkelingsmodel als mensenrecht, geen (Amerikaans) unilateralisme, conflicten ‘vreedzaam’ oplossing in dialogen waarin China zijn grootte maximaal uit kan buiten, en het bestrijden van terrorisme zoals het WhatsApp-gebruik van Oeigoeren.

    Wat mij opvalt is punt 4. Het woordgebruik daar echoot Russische zorgen en bevat taalgebruik op basis waarvan ik in de Clingendael Spectator schreef dat China in Europa hetzelfde einddoel nastreeft als Rusland qua regionale ordening.

    Chinese diplomaten bezigden eerder de frase „legitieme veiligheidsbelangen van elk land” (各国合理安全关切 gèguó hélǐ ānquán guānqiè) om er op te wijzen dat Rusland ‘zorgen’ serieus genomen moeten worden. Het ‘principe van ondeelbare veiligheid’ (安全不可分割原则 ānquán bùkě fēngē yuánzé) wijst op de Russische misinterpretatie van de Helsinki-akkoorden van 1975 op basis waarvan Moskou claimt dat NAVO-uitbreiding de Russische soevereiniteit schendt. (Amerikaans) ‘unilateralisme’ en ‘hegemonisme’ moet vervangen worden door „gebalanceerde, effectieve en duurbare veiligheidsarchitectuur” (均衡、有效、可持续的安全架构 jūnhéng, yǒuxiào, kě chíxù de ānquán jiàgòu) waarin de veiligheid van de één niet ten koste gaat van de andere.

    De uitgelichte Chinese frasen komen ook steeds voor in de communicatie uit Peking over de oorlog in Oekraïne. China stelt daarin expliciet, dat de Verenigde Staten en de uitbreiding van de door Amerika ‘gecontroleerde’ NAVO de oorzaak zijn van ‘de Oekraïne-crisis’. Amerika is de boosdoener (始作俑者 shǐzuòyǒngzhě). Europa moet Amerikaanse manipulatie van zich afschudden, onderhandelen met Rusland over een nieuwe regionale ordening, en met de rest van de wereld het multipolarisme steunen. Deze multipolaire toekomstdroom is geen wonderland voor Oekraïense zelfbeschikking, maar een wereld waarin Kyiv zich schikt in de rol van brug tussen Oost en West.

    Waar voorheen deze frasen zich beperkten tot commentaar op de situatie in Europa, breidt de visie zich langzaam uit naar de eigen buurt van China. Xi Jinping heeft het nu onderdeel gemaakt van een Global veiligheidsinitiatief, geïntroduceerd tijdens een top die zich op Azië richt. Het principe van ‘ondeelbare veiligheid’ gaat oostwaarts.

    In zijn toespraak (Chinees) introduceert Xi de paragraaf over het initiatief met de gebruikelijke uithalen naar (lees: Amerikaans) hegemonisme, ‘Koude Oorlog-denken’ en blokvorming (lees: NAVO, Quad, AUSUK). De kernzin is echter: „Veiligheid is de voorwaarde voor ontwikkeling, de mensheid is een gemeenschap van ondeelbare veiligheid.” (安全是发展的前提，人类是不可分割的安全共同体。 Ānquán shì fāzhǎn de qiántí, rénlèi shì bùkě fēngē de ānquán gòngtóngtǐ.)

    Deze zin vermengt Xi’s eerdere ‘gemeenschap met een gedeeld lot voor de mensheid’ (人类命运共同体 rénlèi mìngyùn gòngtóngtǐ) met het principe van ondeelbare veiligheid. Is het principe van ondeelbare veiligheid dan in gevaar door meer zaken dan enkel de verfoeide NAVO-uitbreiding in Europa? Ja. Xi Jinping is niet de enige Chinees die een mondiale toepassing ziet voor het concept.

    Peking heeft duidelijk gemaakt, dat Amerika met de uitbreiding van de NAVO de soevereiniteit en nationale veiligheid van Rusland heeft geschaad. Daarmee zou Amerika Rusland in een hoek hebben gedreven en geen andere keus hebben gelaten. De VS heeft de legitieme veiligheidsbelangen van Rusland en het principe van ondeelbare veiligheid geschonden en is daarmee de boosdoener van de Oekraïne-crisis.

    De laatste weken gebruiken Chinese diplomaten dit als waarschuwend verhaal voor de situatie in Azië. Tijdens een forum op 19 maart stelde de Chinese vice-minister van buitenlandse zaken Lè Yùchéng (乐玉成):

    Going against the trend to pursue the Indo-Pacific strategy, provoke trouble, put together closed and exclusive small circles or groups, and get the region off course toward fragmentation and bloc-based division is as dangerous as the NATO strategy of eastward expansion in Europe. If allowed to go on unchecked, it would bring unimaginable consequences, and ultimately push the Asia-Pacific over the edge of an abyss.

    Vice Foreign Minister Le Yucheng Attends and Addresses the Fourth International Forum on Security and Strategy

    Le is de mogelijke opvolger van huidig minister van buitenlandse zaken Wáng Yì (王毅). Die herhaalde de bovengenoemde logica in een telefoongesprek met zijn Vietnamese collega een week geleden:

    Wang Yi said, the Ukraine issue has once again made Asian countries realize that maintaining peace and stability is precious and indulging in bloc confrontation will lead to endless risks. The United States tries to create regional tension and incite antagonism and confrontation by pushing ahead with the “Indo-Pacific Strategy”. Such moves will seriously damage the hard-won peace and development in the region and seriously erode the ASEAN-centered regional cooperation architecture. We can’t let the Cold War mentality resurge in the region and the tragedy of Ukraine be repeated around us.

    Wang Yi Speaks with Vietnamese Foreign Minister Bui Thanh Son on the Phone

    Met andere woorden, Xi Jinping verheft het principe op basis waarvan Rusland een invloedssfeer claimt tot iets wat mondiaal moet worden ingevoerd. Tegelijkertijd maken zijn diplomaten duidelijk dat Amerikaanse activiteiten in de Chinese regio net zo schadelijk zijn als de vermeende Amerikaanse misdaden tegen het principe in Europa op basis waarvan het Ruslands oorlog goed praat.

    NAVO-uitbreiding om Oost-Europa tegen Moskous imperialisme te beschermen, zo stelt Peking, liet Rusland geen keus om een brutale invasieoorlog vol oorlogsmisdaden en potentiële genocidale intentie te beginnen. Daarnaast telt Peking dat de pogingen van Amerika (en Australië, India, Japan, Taiwan en het Verenigd Koninkrijk) om Chinese imperialistische neigingen in de Indo-Pacific in te dammen „net zo gevaarlijk” zijn als NAVO-uitbreiding. Maak je borst maar nat.

  • Afgezien van oorlog wil China in Europa veel wat Rusland ook eist

    De verschrikkelijke Russische invasie van Oekraïne versnelt de geopolitieke ontwikkelingen weer eens. Het belang dat men hecht aan het Chinese standpunt, laat zien dat we in een nieuw tijdperk zijn aangekomen. Voor China2025.nl heb ik een serie geschreven over het wereldbeeld in Peking. Dat komt nu naar boven. Ik zie een leiderschap dat voelt dat het de ‘loop van de geschiedenis’ mee heeft en zich warm aan het lopen is voor een niet-Westerse wereldorde waarin China zijn ‘rechtmatige’ dominante positie weer in kan nemen.

    Als promovendus opgesloten in mijn kamertje ver weg in Singapore heb ik er natuurlijk belang bij, om op de rol van woorden te wijzen. Maar voor een leninistisch systeem als het Chinese, dat zo drijft op besturen per slogan en massacampagne, moet je de officiële uitspraken uiterst serieus nemen. Eerder gooide ik daarom al een verzameling citaten van Chinese diplomaten over de Russische aanval in een blogpostje. Ik vraag me nu echter af of de omschrijving van ‘pro-Russische neutraliteit’ die de Financial Times koos nog houdbaar is.

    Vandaag wil ik uitleggen, waarom ik denk dat afgezien van oorlog – China is nooit gediend van zoveel onrust en gedoe – Peking eigenlijk hetzelfde wil in Europa als Moskou. Ik zal dit weer doen door veelvuldig te citeren uit Chinese uitspraken. Maar behalve Chinese woorden zijn er ook genoeg Chinese daden. Het belangrijkste is dat de Chinese censuur zorgt voor een pro-Russische beschrijving van de oorlog voor het eigen volk. Inmiddels herhaalt het Chinese ministerie van buitenlandse zaken zelfs Russische samenzweringstheorieën die de invasie van Oekraïne zouden moet rechtvaardigen. Europa ziet ook de gezamenlijke verklaring van 4 februari als wederzijdse steun voor elkanders revisionisme.

    (more…)

  • De Chinese ‘pro-Russische neutraliteit’ in Pekings eigen woorden

    De verschrikkelijke Russische invasie van Oekraïne wordt met de dag een grotere humanitaire ramp. De focus ligt natuurlijk op de voortgang van strijd en het menselijk leed. Mijn bijdrage aan onze pogingen om te begrijpen wat er gebeurt, beperkt zich tot wat ik kan uitleggen over de Chinese houding, die de Financial Times omschrijft als ‘pro-Russische neutraliteit’.

    In mijn eerder stuk verwees ik al naar de zorgen in Brussel over het Chinees-Russische revisionisme dat spreekt uit de gezamenlijke verklaring van 4 februari. De houding van Peking tijdens de huidige crisis versterk allee maar het gevoel in Europa dat China partij kiest.

    Hoewel het erop lijkt dat Peking wist dat er iets zou gaan gebeuren, is het niet duidelijk dat Xi Jinping op te hoogte was gesteld van het hele invasieplan. Of China werkelijk is gefopt door Poetin, kunnen we nu niet met zekerheid stellen. Op alle speculatie over hoe ongemakkelijk het leiderschap van de Chinese Communistische Partij (CCP) zich zou voelen bij de oorlog heb ik wel een antwoord: laten we gewoon lezen wat ze zelf zeggen.

    Amerika is de schuldige

    On the Ukraine issue, lately the US has been sending weapons to Ukraine, heightening tensions, creating panic and even hyping up the possibility of warfare. In stark contrast, China has all along called on all parties to respect and attach importance to each other’s legitimate security concerns, strive to resolve issues through negotiation and consultation, and jointly safeguard regional peace and stability.

    […]

    A key question here is what role the US, the culprit [始作俑者] of current tensions surrounding Ukraine, has played. If someone keeps pouring oil on the flame while accusing others of not doing their best to put out the fire, such kind of behavior is clearly irresponsible and immoral.

    Foreign Ministry Spokesperson Hua Chunying’s Regular Press Conference on February 23, 2022

    The US has been increasing tensions and hyping up war for some time. Do you know how many arms and ammunition the US has sent to Ukraine?

    […]

    Those who follow the US’ lead in fanning up flames and then shifting the blame onto others are truly irresponsible. As the culprit, the person who started the fire should think about how to put it out as soon as possible.

    Foreign Ministry Spokesperson Hua Chunying’s Regular Press Conference on February 24, 2022

    International media lately mentioned many times that George Kennan, former US ambassador to the Soviet Union, suggested to the US government in the 1990s that expanding NATO up to Russia’s borders would be the most fateful error of American policy. Regrettably, the US government turned a deaf ear to this. Thomas Friedman, […]. Tulsi Gabbard, […].

    Those who created the problem should be the ones to undo it. [解铃还须系铃人。] We hope the culprits of the crisis [危机的始作俑者] can reflect upon their roles in the Ukraine crisis. They should earnestly shoulder due responsibilities and take real actions to ease the situation and resolve the problem instead of shifting the blame to others.

    Foreign Ministry Spokesperson Wang Wenbin’s Regular Press Conference on March 3, 2022

    Rusland heeft gelijk over de NAVO

    The sides believe that certain States, military and political alliances and coalitions seek to obtain, directly or indirectly, unilateral military advantages to the detriment of the security of others, […]. The sides oppose further enlargement of NATO and call on the North Atlantic Alliance to abandon its ideologized cold war approaches, to respect the sovereignty, security and interests of other countries, […].

    Joint Statement of the Russian Federation and the People’s Republic of China on the International Relations Entering a New Era and the Global Sustainable Development

    The legitimate security concerns of any country should be respected, and the purposes and principles of the UN Charter should be jointly upheld.

    Foreign Ministry Spokesperson Wang Wenbin’s Regular Press Conference on February 22, 2022

    Certain countries should ask themselves: When the US drove five waves of NATO expansion eastward all the way to Russia’s doorstep and deployed advanced offensive strategic weapons in breach of its assurances to Russia, did it ever think about the consequences of pushing a big country to the wall?

    Foreign Ministry Spokesperson Hua Chunying’s Regular Press Conference on February 23, 2022

    Recent history saw China invaded by the Eight-Power Allied Forces and other colonialist powers, which left behind indelible poignant memories of national humiliation. Just a little more than 20 years ago, the Chinese embassy in the Federal Republic of Yugoslavia was hit by NATO bombing, which killed three Chinese journalists and injured many more. NATO still owes the Chinese people a debt of blood. Even today, China still faces a realistic threat from the US flanked by its several allies as they wantonly and grossly meddle in China’s domestic affairs and undermine China’s sovereignty and security on issues including Xinjiang, Hong Kong and Taiwan.

    […]

    At the same time, China believes that one country’s security cannot be at the expense of others’ security; still less should one country flagrantly undermine others’ sovereign security for his absolute security advantage. All countries’ legitimate security concerns should be respected.

    Foreign Ministry Spokesperson Hua Chunying’s Regular Press Conference on February 24, 2022

    China believes that the security of one country should not come at the expense of the security of other countries, still less should regional security be guaranteed by strengthening or even expanding military blocs. The Cold War mentality should be discarded completely. The legitimate security concerns of all countries should be respected. Given NATO’s five consecutive rounds of eastward expansion, Russia’s legitimate security demands ought to be taken seriously and properly addressed.

    […]

    Ukraine should function as a bridge between the East and the West, not a frontier in big power confrontation.

    Wang Yi Expounds China’s Five-Point Position on the Current Ukraine Issue

    The Cold War mentality should be discarded completely. The legitimate security concerns of all countries should be respected. Given NATO’s five consecutive rounds of eastward expansion, Russia’s legitimate security demands ought to be taken seriously and properly addressed. I hope I’ve made it clear enough.

    Foreign Ministry Spokesperson Wang Wenbin’s Regular Press Conference on March 1, 2022

    China always believes that one country’s security cannot be at the expense of others’ security, and security of one region cannot be achieved by expanding military blocs, Wang stressed.

    Xinhua: Chinese, Ukrainian FMs hold phone talks over Ukrainian situation

    [The UN General assembly resolution] does not highlight the importance of the principle of indivisible security, […].
    […]
    The final settlement of the Ukraine crisis requires abandoning the Cold War mentality, abandoning the logic of ensuring one’s own security at the expense of others’ security, and abandoning the approach of seeking regional security by expanding military blocs. It is important to give full attention and respect to the legitimate security concerns of all countries, and on that basis conduct negotiations to put in place a balanced, effective and sustainable European security mechanism.

    Explanation of Vote by Ambassador Zhang Jun at the UN General Assembly on the Resolution on Ukraine

    Sancties zijn illegaal

    As we have repeatedly said, we believe that sanctions are not an effective solution to solve problems. It is China’s consistent position that we oppose all illegal unilateral sanctions. China and Russia will continue to carry out normal trade cooperation following the spirit of mutual respect, equality and mutual benefit.

    Foreign Ministry Spokesperson Wang Wenbin’s Regular Press Conference on March 1, 2022

    I would like to reiterate that China firmly opposes all illegal unilateral sanctions, and believes that sanctions are never fundamentally effective means to solve problems. […] We ask the relevant parties not to hurt the legitimate rights and interests of China and other parties when handling the Ukraine issue and the relations with Russia. China and Russia will continue to conduct normal trade cooperation in the spirit of mutual respect, equality and mutual benefit. 

    ​Foreign Ministry Spokesperson Wang Wenbin’s Regular Press Conference on March 2, 2022

    Aanval is geen invasie

    I’m sure you have noticed that Russia stated that in its special military operation in Ukraine, its armed forces will not conduct any missile of artillery strikes on any Ukrainian city.

    […]

    Here is another question. Western media used the word “invasion” for Russia’s operation. When the US took illegal unilateral military operations in Iraq and Afghanistan without the mandate of the UN and caused massive civilian casualties, did you use the word “invasion” or some other word?

    Foreign Ministry Spokesperson Hua Chunying’s Regular Press Conference on February 24, 2022

  • Implicaties voor Taiwan van Russische invasie van Oekraïne geen reden voor acuut alarmisme

    De verschrikkelijke invasie van Oekraïne door Poetins Rusland is nog in volle gang en het is onmogelijk om te voorspellen hoe dat af gaat lopen. Zelfs de uiteindelijke positie van China is nog niet duidelijk, hoewel de weigering om van een ‘invasie’ (侵略 qīnlüè) te spreken de richting aangeeft. Het is de moeite waard om de opvallend lange, soms chagrijnige, anti-Amerikaanse persconferentie van de woordvoerder Huá Chūnyíng (华春莹) van het ministerie van buitenlandse zaken van donderdag 24 februari terug te lezen. Ondertussen speculeren mensen wel lustig over de implicaties voor Taiwan.

    Wat er nu gebeurt, is voor geen enkel democratisch land goed. Er zijn ook redenen voor Taiwan om zich zorgen te maken over de lange-termijnimplicaties. Taiwan heeft de invasie veroordeeld en sluit zich aan bij sancties. Er is echter geen reden tot alarmisme. Drie korte observaties volgen.

    Onmiddellijke gevolgen

    Er komt geen Chinese invasie van Taiwan die gebruik maakt van de Russische inval in Oekraïne. De bestaande argumenten tegen militaire acties zijn niet veranderd. Voordat de nachtmerrie begon, hoorden we al weken over de Russische militaire opbouw aan de Oekraïense grenzen. Bij een Chinese invasie van Taiwan zullen we ook zulke voorbereidingen moeten zien.

    Enkele media berichtten gisteren over de mededelingen van de Taiwanese defensie dat 9 vliegtuigen van de Chinese luchtmacht de Taiwanese luchtverdedigingszone binnen waren gedrongen. Dit is echter niet nieuw of ongebruikelijk. Ik heb eerder uitgelegd wat zo’n ADIZ-schending inhoudt. Tegenwoordig gebeurt dit bijna dagelijks. Het aantal is misschien ietsje hoger dan de gebruikelijke 2-5, dus daar zou je een signaaltje in kunnen zien, maar de records liggen nog véél hoger.

    Middellange termijn

    China is dit jaar met drie dingen bezig. De pandemie en de gevolgen daarvan zijn nog altijd niet voorbij. De economische uitdagingen groeien nu het Chinese groeimodel steeds meer onder druk komt te staan. Daarnaast is de binnenlandse politiek druk bezig met het komende Partijcongres van oktober en de daaropvolgende parlementszitting van maart 2023. Het succes van de regering van Xí Jìnpíng (习近平) en zijn politieke toekomst worden nu bepaald.

    Tijdens zulke periode’s ligt de nadruk altijd op stabiliteit. Daarnaast is China nog niet autarkisch genoeg om de destabiliserende gevolgen voor de regio en de te verwachten sancties te dragen zonder dat dit de Chinese Droom van de Grootse Herrijzenis van het Chinese Volk (中华民族伟大复兴的中国梦 zhōnghuá mínzú wěidà fùxīng de zhōngguó mèng) in gevaar brengt. Oorlog zou die Grootse Herrijzenis in kapotmaken en daarmee de legitimiteit van de verregaande centralisering van de macht in de persoon van Xi.

    Lange termijn biedt wel risico’s

    Pas op de langere termijn zal China de internationale situatie gunstig genoeg achten, dat het avonturen rond Taiwan aan meent te kunnen zonder al te grote kleerscheuren. De Russische invasie van Oekraïne en de Westerse reactie daarop fungeren daarom voor China niet als dekmantel voor een onmiddellijke invasie. Maar wat er nu gebeurt, fungeert wel als demonstratie van de grootte van die kleerscheuren die Peking mogelijk te wachten zouden staan bij een invasie.

    Ten eerste zou dit voor de Chinese Communistische Partij kunnen dienen als bewijs van het historische kantelpunt – de Epochale Omwenteling (百年未有之大变局 bǎinián wèi yǒu zhī dà biànjú) – waarin we ons zouden bevinden. Eerder deze week schreef ik al dat het front dat nu ontstaat in Europa ook de Chinese Europapolitiek kapot maakt. Evan Feigenbaum legt haarfijn uit voor welke onverenigbare keuze’s Peking nu staat: kiezen tussen het strategische partnerschap met Rusland, zijn fundamentele principe’s van soevereiniteit en non-interventie, en het beperken van de schade aan (handels)banden met de VS en Europa.

    Feigenbaums conclusie echoot die van Gideon Rachman in The Economist: Peking groeit onvermijdelijk toe naar Moskou. De richting die China op glijdt is wel duidelijk uit de anti-Amerikaanse persconferentie waarnaar ik verwees in de introductie van dit stuk en de nadruk die de Chinese minister van buitenlandse zaken Wáng Yì (王毅) gisteren in een telefoongesprek met zijn Russische collega Sergej Lavrov legde op „Russia’s legitimate concerns on security issues” en het tegengaan van ‘Koude Oorlog-mentaliteit’.

    Chaos in het Westen is een vast onderdeel van de Chinese claim dat het Oosten (lees: China) opkomt en het Westen neergaat (东升西降 dōng shēng, xī jiàng). Bij een Russische overwinning zal in Peking het geloof in de Westerse onmacht om iets te doen tegen zulke ingrepen alleen maar toenemen. Daarnaast zou een verdeling van de wereld in een Westers kamp en een Sino-Russisch kamp de beperkingen die Pekings zichzelf oplegde vanwege de droom van een multipolaire wereldorde ook doen verzwakken.

    Ten tweede illustreert de sterkte van de Westerse sancties tegen Rusland hoe ver niet alleen de Verenigde Staten maar ook de rest van de rijke landen bereid zijn te gaan. Een belangrijke prikkel die een Chinese invasie van Taiwan afschrikt, is de verwachting dat dit de wereldeconomie in tweeën zou scheuren. China is momenteel nog afhankelijk van de handelsrelatie met het Westen. Duidelijkheid over het gevaar dat die relatie zou lopen in het geval van een annexatiepoging hangt ook af van hoe ver Europa nu durft te gaan tegen Rusland.

  • Russische bedreiging van Oekraïne is funest voor Chinese Europa-strategie

    De leiders van de EU spraken ongewoon direct van een Russisch-Chinees front dat de wereldorde wil veranderen op de Veiligheidsconferentie van München (MSC). Hoewel niet iedereen zo expliciet is, lijken veel mensen er van overtuigd dat Peking vrolijk garen spint bij de onrust die het regime van Ruslands Vladimir Poetin aan het creëren is in Oost-Europa. Russische acties tegen ‘het Westen’ helpen zeker mee bij Chinas doel om de grip van de Verenigde Staten te verzwakken. Maar de huidige bedreiging van Oekraïne heeft ook grote nadelen voor de Chinese Europa-strategie. Los van de Chinese belangen in Oekraïne zelf en Pekings bredere wens naar mondiale stabiliteit is dat ook een reden waarom Chinese diplomaten inmiddels duidelijker het belang om de „soevereiniteit, onafhankelijkheid en territoriale integriteit van ieder land te respecteren en veilig te stellen” benadrukken.

    China’s Europa-strategie

    Voor de Clingendael Spectator schreef ik een tijd terug over het Chinese ‘eenheidsfront’ dat Peking tegen de VS wil bouwen, en waarvoor het Europa los wil weken van de Westerse alliantie. Hoewel de meningen verschillen over de mate van mondiale dominantie die de Chinese Communistische Partij (CCP) wil voor China, is er een consensus dat men een verzwakking van Amerikaanse ‘hegemonie’ en ‘unilateralisme’ essentieel acht voor de veiligheid van het Chinese systeem. Juist de wens voor de ‘democratisering’ van de wereldorde is waarom de Chinese regering continu haar steun uitspreek voor Europese ‘strategische autonomie’ (战略自主 zhànlüè zìzhǔ) – wat in de Chinese lezing vooral duidt op autonomie van Washington.

    De roemruchte gezamenlijke verklaring van Moskou en Peking van 4 februari, die Ursula von der Leyen en Josep Borrell in München aanhaalden als bewijs voor de gezamenlijke poging tot revisionisme, bestaat echter voor een groot deel uit de gebruikelijke Chinese taal over het historische moment in de geschiedenis. Hoewel ik eerder heb beargumenteert dat dit wel degelijk revisionistisch is, is de visie die daaruit spreekt vooral gericht tegen de Amerikaanse dominantie. Wanneer China de Russische oproep tegen NAVO-uitbreiding steunt, dan doet het dat omdat Peking zulke allianties ziet als ‘Koud Oorlog-relieken’ die de Amerikaanse ‘hegemonie’ stutten.

    Europese angst voor Russo-Chinese Entente

    China heeft veel te verliezen bij een Russische aanval op Oekraïne, niet in de laatste plaatst vanwege economische belangen die sommige analisten vorig jaar deed vragen of Kyiv een pivot naar Peking maakte. China hamert ook altijd op soevereiniteit. Daarnaast is de CCP druk met binnenlandse beslommeringen, wat de gebruikelijke drang naar stabiliteit alleen maar versterkt. Maar bovenal zorgt de huidige situatie er voor dat de strategische doelen van China in Europa beschadigt worden. Tactische winst uit Westen-plagen weegt daar niet tegen op.

    Hoewel de Chinese conceptie van de EU’s strategische autonomie altijd door wensdenken gekleurd is geweest, zal ook Peking inzien dat Rusland momenteel wonderen doet voor het versterken van de transatlantische solidariteit en het herleven van de NAVO. De Russische militaire dreiging maakt de Europese afhankelijkheid van de Verenigde Staten weer eens duidelijk en versterkt banden die China al jaren langzaam probeert te verzwakken.

    Daarna kleurt de recente nauwe samenwerking tussen Moskou en Peking ook de Europese conceptie van China. Niet alleen Amerikaanse functionarissen maken zich zorgen. Ik citeer uit twee toespraken, van respectievelijk de voorzitter van de Europese Commissie en de Europese hoge vertegenwoordiger voor buitenlandbeleid:

    We are facing a blatant attempt to rewrite the rules of our international system. One only has to read the recent communiqué issued by Russian and Chinese leaders. They seek a ‘new era’, as they say, to replace the existing international order. They prefer the rule of the strongest to the rule of law, intimidation instead of self-determination, coercion instead of cooperation. We still hope that peace will prevail and that diplomacy will take us there.

    Speech by President von der Leyen at the Munich Security Conference 2022

    The Russia-China joint statement of 4 February is the culmination of a long-standing campaign. It is an act of defiance. It is clear: revisionist manifesto. A manifesto to review the world order.

    Munich Security Conference 20 February 2022 Opening statement by HR/VP Josep Borrell

    Is het Chinese eenheidsfront nog houdbaar?

    De Chinese sancties tegen politici, academici en een denktank, de genocide in Xinjiang, de onderdrukking van Hong Kong, de bedreiging van Taiwan en – naar ik me heb laten vertellen – de maskerdiplomatie tijdens de pandemie hebben al veel gedaan om de stemming in Europa negatief bij te stellen. Maar zulke expliciete uitspraken als die van von der Leyen en Borrell heb ik nog niet eerder gezien. Ik vraag me af of Peking door heeft, wat het betekent om geassocieerd de worden met de horror die dreigt in Oekraïne.

    Na de illegale annexatie van de Krim hield Peking zich wat op de vlakte. De vraag is of het dat zou kunnen blijven doen in het geval van een langdurige, grootschalige conventionele oorlog tussen Rusland en Oekraïne die ook het NAVO-grondgebied bedreigt. De gemoederen in de VN-veiligheidsraad zouden in dat geval hoog oplopen. Chinese onthouding of ondermijning van maatregelen zou het land aan de Russische kant scharen in een twee-kampenstrijd die zich dan ontwikkelt.

    Ik verwacht niet dat Peking de pogingen om de verdeeldheid binnen de Europese Unie uit te buiten zal opgeven. Maar het zou kunnen dat het op een bepaald moment de beleidsmakers in China ook duidelijk wordt dat de EU met de NAVO in het andere van de twee kampen zit, de Amerikaanse. Alle arbeid die China heeft verricht om het ontstaan van een ‘multipolaire’ wereld te stimuleren ten spijt, zal het moeten erkennen dat eenheidsfronttactieken moeilijk zijn onder zulke omstandigheden.

    Deze ontwikkeling zou versterkt worden door de groeiende autoritaire solidariteit tussen Poetins Rusland en Xi’s China. Los van samenwerking tegen mensenrechtenorganisaties in de VN betreft dit ook de propaganda. Beide zijn autoritaire landen met een minderwaardigheidscomplex die vinden dat ‘het Westen’ ze in het verleden heeft vernederd. Beide zoeken het herstel van een historisch imperium. Los van de tegengestelde belangen – waarvan we het aantal niet moeten onderschatten – leidt deze gedeelde mentaliteit in ieder geval tot een sociale solidariteit.

    Wat dit betekent op de lange termijn valt lastig te voorspellen. Maar het is in ieder geval duidelijk dat de Chinese strategie in Europa nu al grote averij heeft opgelopen.

  • De Winterspelen van Peking als Chinese middelvinger naar het Westen

    De Zomerspelen van Peking in 2008 worden vaak aangeduid als het moment waarop China echt aantrad op het wereldtoneel. De Winterspelen van Peking in 2022 zullen de geschiedenis ingaan als het moment waarop China tegen de wereld – en vooral tegen het Westen – zei: wil je onze nieuwe wereldorde niet? Zak d’r dan maar in.

    Het Nederlandse publiek zal het live in de uitzending wegtrekken van NOS-correspondent Sjoerd den Daas het meest bijgebleven zijn. Maar zoals de NOS na afloop ook al zei, dit soort zaken zijn inmiddels routine voor journalisten in China. Deze keer gebeurde het slechts voor een draaiende camera. Wat mij vooral opvalt, is hoe Peking geen enkele moeite doet om heel diplomatiek te doen.

    Boze tweets van twee organen van de Afdeling voor Propagandawerk van de Partij, de regeringsvoorlichting en persbureau Xinhua.

    De algemeen vijandige houding van Chinese functionarissen, die het nu helemaal gehad lijken te hebben met ‘het Westen’, komt niet alleen meer naar voren door de zogenaamde ‘wolf warrior’-diplomaten die zich op Twitter richten tegen specifiek landen of academici, maar ook een algehele afkeer van ‘Westerse’ journalisten die de geweldige Winterspelen zouden aangrijpen om met leugens China zwart te maken. Sjoerd den Daas moet nu kapot volgens de nationalisten, en zoals verslaggevers als Amy Qin kunnen beamen is hij niet het enige doelwit.

    De agressieve stemming wordt versterkt door de manier waarop de Chinese Communistische Partij (CCP) de zogenaamde boodschap van universele menselijkheid en wereldvrede van de Olympische Spelen ombuigt tot Chinese propaganda. Het succesvol organiseren van de spelen zelf – ondanks covid-19 en ‘Westerse’ sabotagepogingen – wordt aangewend om de grootsheid van het socialisme met Chinese karakteristieken aan te prijzen. De slogan ‘samen voor een gedeelde toekomst’ (一起向未来 yīqǐ xiàng wèilái, ‘Together for a Shared Future) echoot Xi Jinpings politieke slogan ‘gemeenschap met een gedeeld lot voor de mensheid’ (人类命运共同体 rénlèi mìngyùn gòngtóngtǐ, ‘a global community of shared future’). De openingsceremonie was een viering van Chinese kracht.

    De fakkelloop begon al met een provocatie toen de organisatie Qi Fabao als een van de dragers aanwees. Qi is een officier in het Volksbevrijdingsleger (PLA) die gewond raakte bij het recente conflict met India in de Galwan-vallei waarbij twintig Indiase soldaten omkwamen. Indiase diplomaten boycotten vervolgens de openingsceremonie. Taiwan had helemaal niet mee willen lopen tijdens die ceremonie uit angst voor diplomatieke vernedering, maar werd uiteindelijk gedwongen door het IOC. De voorspelde Chinese manipulatie volgde zoals voorspeld.

    De ceremonie zat ook vol symbolen waarmee Peking haar politieke agenda uitdroeg. Taiwanezen vielen over een verloren duifje dat zich na aanmoediging weer bij de groep voegde. De rest van de wereld keek hoe China een Oeigoerse atleet gebruikte om de vlam aan te steken tijdens een spelen waarbij veel politici wegblijven uit afkeuring van de genocide die Peking aan het plegen is in Xinjiang terwijl men doet alsof er niks aan de hand is. Zuid-Koreaanse nationalisten waren boos over het verschijnen van een Koreaan in traditionele ‘hanbok’ (한복 韓服) als onderdeel van een segment waarin China alle vrolijke minderheden in harmonie toonde.

    De echte klappen vielen in het diplomatieke deel. Xi Jinping – al sinds het begin van de pandemie alleen in Peking – gebruikte de gelegenheid om een hele trits, vooral niet-democratische leiders, te treffen. De belangrijkste ontmoeting was die met Vladimir Poetin. Tegen een achtergrond van een dreigende Russische invasie van Oekraïne gaven beide staatshoofden een verklaring uit die vooral veel Chinese wensen voor een nieuwe wereldorde onderstreepte, maar ook Chinese steun uitsprak voor de Russische visie van de NAVO als antagonistisch reliek uit de Koude Oorlog. De nationalistische Chinese tabloid Global Times gebruikte de gelegenheid om een nieuwe periode in internationale betrekkingen in te luiden, voorbij de Amerikaanse ‘hegemonie’. Argentinië wisselde steun voor de Chinese claim op Taiwan uit voor Chinese steun voor de Argentijnse claim op de Britse Falkland-eilanden.

    Het Xi-geobsedeerde staatspersbureau Xinhua somde de diplomatieke inspanningen van de grote leider op in drie kopjes, door mij als volgt geïnterpreteerd:

    • ‘solidariteit’, samen met VN en niet-Westerse landen de mondiale uitdagingen aangaan (met Chinese oplossingen);
    • ‘ontwikkeling’, dankzij Chinese BRI-infrastructuurbouw en Xi’s nieuwe ‘Global Development Initiative’ (GDI, 全球发展倡议 quánqiú fāzhǎn chàngyì, onthou die term!);
    • en ‘wederzijds respect’, een ‘democratischer’ model van de internationale betrekkingen waarin ‘het Westen’ niet langer de toon kan zetten.

    Het Chinese zelfvertrouwen dat het geen rekening meer hoeft te houden met gevoeligheden en de achtergrondtoon van agressie richting het Westen maken duidelijk welke mijlpaal in de Chinese zelfontwikkeling de Winterspelen van Peking zijn. Landen en personen die niet op het bovenstaande zitten te wachten: zak d’r maar in.